“Negatieve gedachten die de weg naar vrijheid blokkeren bevragen, zodat je de échte waarheid en realiteit kunt achterhalen. Je leert dan de wereld, jouw wereld, met mededogen en compassie te bekijken. Zodat er geen afscheiding is met jezelf, de ander en de wereld – die steeds vriendelijker, levendiger en vrediger is.” Zo vat ‘The Work facilitator’ Jasmijn Koelink uit Zeist haar favoriete boek samen: ‘Vraag jezelf vrij’ van Byron Katie en haar echtgenoot Stephen Mitchell.

Door Cees Veltman; in opdracht van ‘De Bezieling‘.

“Katie’s methode van meditatief zelfonderzoek, The Work, begeleid je door vier vragen en omkeringen, waarmee je jezelf kunt bevrijden van beperkende en stressvolle gedachten. Dit boek is gebaseerd op de eeuwenoude boeddhistische Diamantsoetra, een uitgebreide meditatie over onzelfzuchtigheid en ruimhartigheid. Deze beroemde teksten leren je dat alles wat je waarneemt een illusie is. Dat je de wereld vanuit je eigen perceptie – vaak gekleurd door ervaringen uit het verleden – ervaart.

Katie heeft de soetras in Vraag jezelf vrij toegankelijk gemaakt en alsnog is het een diepzinnig en uitdagend boek. Het heeft mijn geest en hart geopend.  The Work heeft mijn leven veranderd. Voordat ik in 2014 kennis maakte met The Work en haar boeken, dacht ik steeds ‘ik ben niet goed genoeg, ik ben niet interessant genoeg en ze begrijpen mij niet’. Ik was bezig met wat anderen van me dachten, hoe ze me zagen. Door The Work merkte ik hoe dat mij uitputte. De methode laat je innerlijke vrijheid ervaren, je vriendelijker naar anderen kijken en traint een flexibele geest. Haar boek leert je met meer compassie en mededogen naar de wereld te kijken en de onschuld te zien in jezelf en van anderen. Dat maakt mijn leven lichter, vriendelijker en meer verbonden.

Negatieve gedachten bevragen

Katie nodigt je uit om je beperkende, negatieve gedachten te bevragen op een eerlijke manier, waardoor je jezelf vrij vraagt van stress en afstand kunt nemen van problemen, terwijl je verbonden blijft met je medemensen. De eerste vraag is: ‘Is het waar?’ Wees stil. Als je echt de waarheid wil weten, zal het eerlijke ja of nee van binnenuit als antwoord naar boven komen. De tweede vraag is: ‘Kun je absoluut weten dat het waar is?’ Het geeft je een extra mogelijkheid om de waarheid te ontmoeten. Als iemand je kwetst, boos maakt of raakt, kan de neiging zijn om je vinger naar de ander te wijzen of jezelf te verdedigen. Vraag drie: ‘Hoe reageer je, wat gebeurt er wanneer je die gedachte gelooft?’ Hierin kijk je naar je eigen aandeel en handelen in die situatie. In vraag vier ‘Wie zou je zijn zonder de gedachte?’ open je je geest. Je kijkt wat er zich nog meer openbaart in die situatie. Daarna keer je de gedachte om waarin je het tegenovergestelde uitspraak van de gedachte onderzoekt en bevraagt: een kans om het tegenovergestelde van wat je oorspronkelijk geloofde te ervaren.

Alles wat je denkt, is gedacht vanuit je eigen perceptie, zegt Katie. Die is gekleurd door je ervaringen uit het verleden. Je wordt gedacht en denken is niet persoonlijk. Je gedachten verschijnen vanzelf. Je kunt je negatieve gedachten achter je laten, net zoals je een nachtmerrie kunt afdoen als niet écht, maar kun je een ‘dagmerrie’ hetzelfde benaderen? Katie zegt dat lijden een keuze is. Alles wat je waarneemt of waarvan je anderen de schuld geeft is je eigen invulling en verantwoordelijkheid. Daarmee is de wereld een illusie. Daarmee schuift Katie lijden niet terzijde, want lijden is een realiteit voor veel mensen. Alleen The Work is een manier om pijnlijke gedachten over het lijden te bevragen en onderzoeken. Zo hebben we allemaal onze eigen wereld. Als ik een groep van 26 mensen voor me heb bij een training, realiseer ik mij dat er 26 ikken zijn. Wie ben ik echt? Iedereen ervaart mij immers anders. The Work leert mij om trouw te z犀利士
ijn en te blijven犀利士
 aan mezelf en open en nieuwsgierig te zijn naar anderen en wat hun beweegt.

Katie is voor mij de belichaming van onzelfzuchtigheid en ze is uiterst ruimhartig. Ze spreekt anderen aan met “sweetheart, angel, pumpkin of honey”. Ze ziet anderen steeds meer als zichzelf. Ik ervaar die ontwikkeling ook bij mezelf. We hoeven het niet met elkaar eens te zijn om verbonden te zijn.

Meer vluchtelingen opvangen

Als ik beelden zie van demonstranten tegen het coronabeleid bijvoorbeeld, voel ik geen impuls om een tegendemonstratie op te zetten. Naast dat ik dan hetzelfde gedrag vertoon als zij (gevolg geven aan wat mijn ego denkgeest wil afkeuren), kan ik niet bepalen wat juist of waar is voor hen. Ik kan alleen bepalen wat juist is voor mij. Als mensen tegen de opvang van vluchtelingen door de overheid zijn omdat ze niet in Nederland zouden thuishoren, vraag ik me af in hoeverre ze zich kunnen inleven in de positie van de vluchteling. Of ik vraag me af of zij stilstaan wat zijzelf doen voor Nederland omdat zij dat als vereiste aannemen om een vluchteling te helpen.

Vraag jezelf vrij nodigt je uit om niet je gelijk te halen wat (een innerlijke) strijd oplevert en lijden, maar om voor je eigen vrijheid te kiezen, vrij van lijden. Dat kun je bijvoorbeeld teruglezen bij schrijvers als Etty Hillesum en Viktor Frankl die lieten zien hoe je zelfs in een concentratiekamp nog betekenisvol kunt leven en een innerlijke vrijheid ervaren.

Als premier Rutte zegt dat Nederland zo min mogelijk Afghaanse vluchtelingen moet opvangen, denk ik: nee, juist zoveel mogelijk. Zoveel als voor Nederland mogelijk is. Dan gaat het debat over realistisch handelen, niet over onze beperkende gedachten of mogelijke angsten. Wat zijn de mogelijkheden voor Nederland om vluchtelingen op te vangen? Dan vergroot je de wereld in plaats van die te vernauwen. Merk op wanneer je vanuit angst leeft of vanuit liefde. En als je zou moeten kiezen, wat kies jij dan?”

 

Byron Katie, Stephen Mitchell, Vraag jezelf vrij, hoe vier vragen je hoofd en je hart kunnen openstellen, Harper Collins, 352 blz., € 19,99

Meer informatie over The Work: www.thework.com